Το νομοσχέδιο με τις ρυθμίσεις των ΑΠΕ «πέρασε» από τη Βουλή και το net metering βρίσκεται «προ των πυλών» των ακινήτων, με το κρίσιμο μέρος να αφορά πια την εφαρμογή του σε συμφέροντα δεδομένα για τον καταναλωτή.
Η επιμονή όλων των εμπλεκόμενων επίσημων φορέων, από το Μάρτιο του 2013, αλλά και της γενικότερης αγοράς των ΑΠΕ για την εφαρμογή ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την εγκατάσταση μικρών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μικρά φωτοβολταϊκά, οδήγησε αυτό το μήνα στην ψήφιση ενός σχετικού νομοσχεδίου, που περιλαμβάνει και μια παραλλαγή των προτάσεων του Συνδέσμου για την αυτοπαραγωγή μέσω του ενεργειακού συμψηφισμού, του γνωστού πια, «Net Metering». Στη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, κοινή διαπίστωση σχεδόν όλων των φορέων που συμμετείχαν ήταν ότι το συγκεκριμένο άρθρο (αρ. 6) στο νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά στην πράξη δεν εξασφαλίζει την ουσιαστική άμεση και αποτελεσματική ενεργοποίηση του μέτρου. Η αντιπρόταση του Συνδέσμου περιελάμβανε μία σειρά από τροποποιήσεις, οι οποίες όμως στο σύνολό τους δεν έγιναν δεκτές στο τελικό νομοσχέδιο. Παρόλα αυτά, η θέση του υφυπουργού ΠΕΚΑ, κ. Ασημάκη Παπαγεωργίου, για την αυτοπαραγωγή, ότι δηλ. «ο ετήσιος συμψηφισμός έχει τεχνικές δυσκολίες, αλλά όπως είπα και στην Επιτροπή, το επαναλαμβάνω και σήμερα, ναι, θα το κάνουμε, αλλά χρειάζεται μελέτη εφαρμογής, για να μπορέσουμε άμεσα σε επόμενο νομοσχέδιο να φέρουμε τη λύση», αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για τη συνέχεια. Το μείζον ζήτημα άλλωστε, έχει να κάνει με τη μη συμφέρουσα αντιστοιχία του Net Metering με την τρέχουσα τετραμηνιαία καταμέτρηση της ΔΕΗ. Τι είναι όμως το Net Metering, γιατί είναι σημαντικό και που ωφελούν τους τελικούς καταναλωτές οι προτάσεις που έγιναν. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Στην πράξη το Net Metering επιτρέπει στον τελικό καταναλωτή να «προ-αγοράσει» την ηλεκτρική ενέργεια που θα χρειαστεί τα επόμενα χρόνια σε μια πολύ χαμηλή τιμή. Όσο μεγαλώνει η κατανάλωση και αυξάνεται το μέγεθος του φωτοβολταϊκού συστήματος, τόσο περισσότερο αυξάνει και το όφελος αφού όσο περισσότερα εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά έχει ένα σύστημα, τόσο περισσότερες κιλοβατώρες παράγονται με χαμηλότερο κόστος. Έτσι μπορεί να αλλάξει τη θέρμανση της κατοικίας του, αλλάζοντας τον καυστήρα πετρελαίου με μια αντλία θερμότητας που λειτουργεί αποκλειστικά με ηλεκτρικό ρεύμα. Και με την ίδια λογική μπορεί να αντικαταστήσει το συμβατικό του αυτοκίνητο με ένα ηλεκτρικό. Αυτή η διαδικασία μετάβασης προς τη χρήση φθηνής και καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, ωφελεί και τον καταναλωτή και το περιβάλλον και ταυτόχρονα δημιουργεί ανάπτυξη μειώνοντας ταυτόχρονα την εξάρτηση της χώρας από τα εισαγόμενα συμβατικά ρυπογόνα καύσιμα. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση, είναι η εφαρμογή του Net Metering να γίνει με απλό και ξεκάθαρο τρόπο έτσι ώστε το όφελος του τελικού καταναλωτή να είναι ουσιαστικό, εύκολα αντιληπτό και προσβάσιμο σε όλους.

Αυτές ακριβώς τις προϋποθέσεις προσπαθεί να καλύψουν οι τροποποιήσεις που προτάθηκαν από όλους τους φορείς της αγοράς των φωτοβολταϊκών. Ας τις δούμε αναλυτικά:

Ο ενεργειακός συμψηφισμός πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση

Δυστυχώς το νομοσχέδιο που κατέθεσε το ΥΠΕΚΑ περιορίζει το συμψηφισμό εντός του κύκλου καταμέτρησης, ο οποίος διαφέρει ανάλογα με το χρήστη, με ποιο συνηθισμένο το γνωστό τετράμηνο για τις κατοικίες και μήνα για τις επιχειρήσεις εντός των οποίων εκδίδονται εκκαθαριστικοί λογαριασμοί από τη ΔΕΗ. Με τον τρόπο αυτό, το Net Metering καθίσταται μη ελκυστικό για τους μικρούς καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις που παρουσιάζουν αυξημένη εποχικότητα στην κατανάλωση. Συμψηφίζοντας την παραγωγή με την κατανάλωση σε ετήσια (12μηνη) βάση, ο τελικός καταναλωτής μπορεί να καλύψει το σύνολο της κατανάλωσης του, ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες της εγκατάστασης του, αυξάνοντας έτσι το συνολικό όφελος.

Παράδειγμα με συμψηφισμό σε τετράμηνης βάση: Η τυπική κατανάλωση μιας μονοκατοικίας είναι περίπου 7.000 κιλοβατώρες ανά έτος. Ο καταναλωτής χρεώνεται με το οικιακό τιμολόγιο (Γ1) της ΔΕΗ, η συνολική αξία ρεύματος είναι περίπου 1.408 € ανά έτος (με το ΦΠΑ). Δεδομένου ότι οι στέγες στη χώρα μας έχουν ήπιες κλίσεις της τάξης των 15 μοιρών, αρκεί ένα σύστημα μόλις 5 kW αξίας 9.225 € με κόστος σύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο περίπου 800 €. Το συνολικό κόστος του έργου είναι περίπου 10.200 € (μαζί με το ΦΠΑ). Αν κάνουμε την παραδοχή ότι θα έχουμε συμψηφισμό ανά 4μηνο κύκλο καταμέτρησης, τότε η αξία ρεύματος που αντιστοιχεί στην κατανάλωση χωρίς να αλλάξει ο καταναλωτής τιμολόγιο (δηλ. παραμένει στο Γ1) είναι περίπου 320 €/έτος. Το οικονομικό όφελος είναι περίπου 1.408-320=1.088 €/έτος (με ΦΠΑ). Δεδομένου ότι το κόστος ασφάλισης είναι περίπου 100 €/έτος και το κόστος για ετήσιο έλεγχο και συντήρηση του συστήματος είναι άλλα 100 €/έτος, το τελικό όφελος είναι περίπου 1.088-(100+100)= 888 €/έτος (με ΦΠΑ).

Αποτέλεσμα: Δαπάνη 10.200 € για ετήσιο όφελος 888 €/έτος, δηλαδή 11,5 έτη απόσβεσης.

Παράδειγμα με συμψηφισμό σε τετράμηνης βάση: Το οικονομικό όφελος είναι 1.408 €/έτος από τα οποία αν αφαιρεθούν το κόστος ασφάλισης, ετήσιου έλεγχου και συντήρησης του συστήματος που είναι περίπου, το τελικό οικονομικό όφελος είναι 1.408-(100+100)= 1.208 €/έτος.

Αποτέλεσμα: Δαπάνη 10.200 € για ετήσιο όφελος 1.208 € /έτος, δηλαδή 8,4 έτη απόσβεσης.

Τελικό Αποτέλεσμα: Η εμμονή του Υπουργείου ΠΕΚΑ στο συμψηφισμό ανά κύκλο καταμέτρησης, στο συγκεκριμένο παράδειγμα, καθυστερεί την επιστροφή των χρημάτων μας κατά 4 έτη. Επισημαίνεται ότι όλοι οι πιο πάνω υπολογισμοί λαμβάνουν υπόψη την παραδοχή ότι όλες οι χρεώσεις εφαρμόζονται βάση του αποτελέσματος του ενεργειακού συμψηφισμού και με τιμολόγιο καταναλωτή Γ1. Στην πράξη θα πρέπει να λάβουμε υπ” όψιν μας πως τα τιμολόγια πώλησης ηλεκτρικού ρεύματος αυξάνονται κάθε χρόνο 5-15%, γεγονός που οδηγεί σε ακόμα υψηλότερες αποδόσεις.

Όλες οι επιπλέον χρεώσεις πρέπει να υπολογίζονται στο αποτέλεσμα του συμψηφισμού

Στη χώρα μας, ο λογαριασμός του ηλεκτρικού ρεύματος περιλαμβάνει μια σειρά από χρεώσεις που υπολογίζονται ανάλογα με την τελική κατανάλωση. Οι χρεώσεις αυτές εκτός από την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας (τις λεγόμενες ανταγωνιστικές χρεώσεις) περιλαμβάνουν και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις για τη μεταφορά και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας, τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας αλλά και το Ενιαίο Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων. Ο λογαριασμός της ΔΕΗ που αφορά αποκλειστικά την αξία του ρεύματος αναλύεται ως εξής:

1. Ανταγωνιστικές Χρεώσεις / Χρέωση Ηλεκτρικού Ρεύματος
2. Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις / Χρεώσεις Εθνικού Ηλεκτρικού Συστήματος
   • Δίκτυο Μεταφοράς
   • Δίκτυο Διανομής
   • Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (Υ.Κ.Ω.)
3. Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (Ε.Τ.Μ.Ε.Α.Ρ.)
4. Λοιπές Επιβαρύνσεις
5. ΕΦΚ (Ν.3336/05)

Στο σύνολο Α+Β+Γ+Δ+Ε πρέπει να προσθέσουμε και Φ.Π.Α 13%. Τέλος έχουμε το ειδικό τέλος 0,5% (Ν. 2093/92) επί του συνόλου Α+Β+Δ+Ε (εξαιρείται το Ε.Τ.Μ.Ε.Α.Ρ.) Συνοψίζοντας το τελικό ποσό του λογαριασμού προκύπτει από την πράξη: [(Α+Β+Γ+Δ+Ε)x1,13) + [(Α+Β+Δ+Ε) x1,005]. Σε ένα τυπικό λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις και το ΕΤΜΕΑΡ μαζί με τους αναλογούντες φόρους και τα υπόλοιπα τέλη αντιστοιχούν περίπου στο 40 με 50% της συνολικής αξίας ρεύματος που πληρώνει ο καταναλωτής.

Είναι προφανές ότι ένα καθαρό και εύκολα κατανοητό μοντέλο Net Metering πρέπει να εφαρμόζει όλες τις χρεώσεις στο αποτέλεσμα του ενεργειακού συμψηφισμού. Οποιοσδήποτε διαχωρισμός μειώνει στο μισό το οικονομικό όφελος. Εκτός αυτού, αποδεικνύεται ότι οδηγεί σε διπλοχρεώσεις και σε παραβίαση των αρχών της ισότητας και της ανταποδοτικότητας σύμφωνα με ισχυρισμούς της ίδιας της ΡΑΕ. Για να καταστεί εφικτή η εφαρμογή των χρεώσεων στο αποτέλεσμα του ενεργειακού συμψηφισμού, απαιτείται συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση, αφού η σημερινή νομοθεσία δεν λαμβάνει υπόψη της την ύπαρξη των αυτοπαραγωγών.

Η εφαρμογή του Net Metering πρέπει να περιορισθεί στη χαμηλή τάση
Από τη φύση της η διαδικασία του συμψηφισμού στοχεύει στην αποδοτική λειτουργία μικρών μονάδων ΑΠΕ από καταναλωτές που δεν έχουν σταθερά φορτία. Δηλαδή η κατανάλωσή τους παρουσιάζει διακυμάνσεις εντός της ημέρας αλλά και εντός του έτους.
Όχι για τις μεγάλες μονάδες που συνήθως έχουν σταθερά φορτία βάσης και μπορούν να ωφεληθούν από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ακόμα και χωρίς Net Metering.
Εκτός αυτού όμως, η δυνατότητα διείσδυσης φωτοβολταϊκών στο ηλεκτρικό δίκτυο είναι περιορισμένη.
Μοναδικός τρόπος για να ωφεληθούν περισσότεροι μικροί καταναλωτές αλλά και τα ίδια τα ηλεκτρικά δίκτυα από τη μεγάλη διασπορά πολλών μικρών συστημάτων είναι να περιορισθεί στους καταναλωτές που συνδέονται στη χαμηλή τάση.
Η προτεινόμενη εφαρμογή του μέτρου της αυτοπαραγωγής από ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, μικρές ανεμογεννήτριες) αποκλειστικά στη χαμηλή τάση (Χ.Τ.) αφήνοντας τον χρήστη να ρυθμίζει το μέγεθος της αυτοπαραγωγής που εξυπηρετεί τις συνθήκες του, δρα ακόμα περισσότερο καταλυτικά στην ίδια κατεύθυνση.
Ωφελημένοι θα μπορούν να είναι νοικοκυριά, επαγγελματίες, μικρές επιχειρήσεις, μικρές βιοτεχνίες, αγροτικές παραγωγές (αντλίες, θερμοκήπια, κτηνοτροφικές μονάδες, ιχθυοκαλλιέργειες).
Ενώ μια ενδεχόμενη εφαρμογή του Net Metering σε μεγάλες μονάδες, θα εξαντλούσε γρήγορα τα διαθέσιμα όρια ισχύος από λίγους και μεγάλους καταναλωτές και θα δημιουργούσε προβλήματα αστάθειας του δικτύου.

Δυνατότητα εγκατάστασης από μισθωτές

Το κόστος των φωτοβολταϊκών και τα σημερινά επίπεδα των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος καθιστούν το Net Metering ιδιαίτερα ελκυστικό στις μικρές επιχειρήσεις. Στη χώρα μας το 70% των μικρών επιχειρήσεων στεγάζονται σε μισθωμένα κτίρια στα πλαίσια μακροχρόνιων συμβάσεων. Αν περιορισθεί η εφαρμογή του Net Metering μόνο στους ιδιοκτήτες κτιρίων, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων δεν θα έχει τη δυνατότητα να μειώσει το ενεργειακό κόστος.
Γι’ αυτό πρέπει να δοθεί η δυνατότητα εγκατάστασης ακόμα και από μισθωτές. Διαδικαστικά, η εγκατάσταση μπορεί να γίνεται με επιβάρυνση του μισθωτή ίσως με κάποια έκπτωση στο μίσθωμα υπό την προϋπόθεση ότι η εγκατάσταση θα παραμείνει στο κτίριο μετά τη λήξη της σύμβασης. Εναλλακτικά μπορεί ο ίδιος ο εκμισθωτής να αναλαμβάνει την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού προκειμένου να καταστήσει το ακίνητο του πιο ανταγωνιστικό. Τέλος να μην υπάρχει περιορισμός ΜΟΝΟ ένα Φ/Β σύστημα με Net Metering ανά ακίνητο, όπως ίσχυε στα διασυνδεδεμένα Φ/Β του ειδικού προγράμματος.

Διάθεση της περίσσειας ενέργειας στους δικαιούχους του Κοινωνικού Τιμολογίου

Από τη φύση της, η επιλογή της ισχύος μιας μονάδας Net Metering γίνεται έπειτα από εκτίμηση της κατανάλωσης. Πάγια πρακτική των αυτοπαραγωγών θα είναι η εγκατάσταση ελαφρώς μεγαλύτερων συστημάτων ώστε να είναι σίγουροι ότι θα καλύπτουν πλήρως την κατανάλωσή τους. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κάποιας περίσσειας, που διατίθεται στο ηλεκτρικό δίκτυο δωρεάν και η οποία θα μεταβάλλεται, ανάλογα με το πόσο καλά ή όχι θα έχει σχεδιασθεί το σύστημα από τον εγκαταστάτη. Μια κοινωνικά δίκαιη πρόταση είναι η περίσσεια ενέργεια να διατίθεται υπέρ των δικαιούχων του Κοινωνικού Τιμολογίου, μιας ομάδας καταναλωτών που ασθενούν οικονομικά και έχουν ανάγκη τη στήριξη της Πολιτείας. Με τον τρόπο αυτό αντιστρέφεται ο ρόλος των φωτοβολταϊκών και όχι μόνο δεν επιβαρύνουν αλλά δημιουργούν κοινή ωφέλεια.

Τη θέσπιση Ειδικού Προγράμματος για την παροχή κίνητρων ή επιχορήγησης για την εγκατάσταση μικρών συστημάτων αυτοπαραγωγής με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια

Το κόστος των φωτοβολταϊκών και τα σημερινά επίπεδα των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος καθιστούν το Net Metering λιγότερο ελκυστικό στις πολύ μικρές οικιακές καταναλώσεις. Ένα Ειδικό Πρόγραμμα που θα παρέχει κίνητρα και πιθανά κάποια επιχορήγηση αποκλειστικά με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, θα έδινε τη δυνατότητα στις οικονομικά ασθενέστερες ομάδες να εγκαταστήσουν ένα σύστημα αυτοπαραγωγής προκειμένου να μειωθεί η ενεργειακή φτώχεια, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην άμεση επανεκκίνηση της αγοράς και στην ταχύτερη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Τη δέσμευση του ΥΠΕΚΑ ως προς το χρόνο ουσιαστικής ενεργοποίησης του μέτρου

Από τον Αύγουστο του 2012, η αγορά των φωτοβολταϊκών στη χώρα μας έχει πρακτικά παγώσει, εξαντλώντας οικονομικά τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες του κλάδου των φωτοβολταϊκών. Κατά τη διάρκεια του Ιουνίου και του Ιουλίου του 2013 υποβλήθηκαν σε όλη τη χώρα μόλις 15 αιτήσεις για μικρά οικιακά φωτοβολταϊκά, τη στιγμή που το ίδιο χρονικό διάστημα του προηγούμενου έτους 2012, οι συνολικές αιτήσεις ήταν περίπου 6.600. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο οι λεπτομέρειες εφαρμογής της αυτοπαραγωγής καθορίζονται έπειτα από Απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ που θα εκδίδεται μετά από εισήγηση του Διαχειριστή και γνώμη της ΡΑΕ. Επιβάλλεται να δεσμευθεί επιτέλους το ΥΠΕΚΑ χρονικά, ώστε η αγορά και οι ελεύθεροι επαγγελματίες του κλάδου να μπορέσουν να προγραμματίσουν τις ενέργειες τους και ταυτόχρονα οι χρήστες να μη στερούνται το δικαίωμα απόκτησης τέτοιων ευεργετικών συστημάτων. Η αυτοπαραγωγή σε συνδυασμό με τον ενεργειακό συμψηφισμό αποτελεί τον πιο ενδεδειγμένο τρόπο για την αειφόρο ανάπτυξη της χώρας και συμβάλει με τον καλύτερο τρόπο στην κάλυψη σημαντικού μέρους των στόχων του 2020 από ΑΠΕ.

Πηγή: energylab